پرۆژەی ڕووناکی زیاتر لە ٧٠٠٠ موەلیدەی دەکووژێنێتەوە
Published at: Jul, 20 2025
پرۆژەی ڕوناکی (ڕووناکی) دەستپێشخەرییەکی نیشتمانییە لەلایەن حکومەتی هەرێمی کوردستانەوە، ئامانجی دابینکردنی کارەبای ٢٤ کاتژمێرە لە سەرتاسەری هەرێمی کوردستان تا کۆتایی ساڵی ٢٠٢٦.
یەکێک لە دەستکەوتە هەرە گرنگەکانی پڕۆژەکە کوژانەوەی نزیکەی ٧ هەزار مۆلیدەی تایبەتی گازۆیلە لە سەرانسەری ناوچەکەدا.
ئەم مۆلیدەیانە سەرچاوەیەکی سەرەکی پیسبوونی ژینگە بوون لە هەرێمی کوردستان. زانیارییە سەرەکییەکانی ئەم قۆناغەی پڕۆژەی ڕوناکی لە خوارەوە ئاماژەیان پێکراوە:
1. لە سەرانسەری هەرێمدا هەزار و ٢٦٠ مۆلیدەی ئەهلی لەکارخراون: هەزار و ٩٢ مۆلیدە لە هەولێر، ٧٩ لە سلێمانی، ٨٩ لە دهۆک.
2. ئەم ئامارە ١٧%ی سەرجەم مۆلیدە ئەهلییەکان پێکدەهێنێت کە پێشتر لە هەرێمی کوردستان کاریان دەکرد.
3. بە کوژانەوەی ئەم مۆلیدەیانە مەزەندە دەکرێت کە دەردانی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن بە ڕێژەی ٢٤٠ هەزار تۆن لە ساڵێکدا کەم بکاتەوە- کە یەکسانە بە لابردنی نزیکەی ٢٥٠ هەزار ئۆتۆمبێل لە ڕێگاکان.
کاریگەری ژینگەیی ناچالاککردنی مۆلیدە ئەهلییەکان لە ژێر پڕۆژەی ڕوناکی تا ساڵی ٢٠٢٦:
١. تا کۆتایی ساڵی ٢٠٢٦، پڕۆژەکە بە تەواوی قۆناغ بە قۆناغ مۆلیدە ئەهلییەکانی لەکاردەخات، لە ئەنجامدا ساڵانە بە ١.٤ ملیۆن تۆن دووەم ئۆکسیدی کاربۆن کەم دەکرێتەوە.
٢. ئەم کەمکردنەوە یەکسانە بە لابردنی یەک ملیۆن و ٣٠٠ هەزار ئۆتۆمبێل لەسەر ڕێگاکان.
٣. ئەو دەستپێشخەرییە بەشدار دەبێت لە کەمبوونەوەی ڕێژەی دەردانی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن بە گشتی لە هەرێمی کوردستان بە ڕێژەی ٤٪.
ڕێبازی جێبەجێکردن:
١. پرۆژەی ڕوناکی ڕێکەوتنی لەگەڵ خاوەن مۆلیدە ئەهلییەکان دامەزراندووە بۆ ناچالاککردنی مۆلیدەکانیان، بەکارهێنانیان تەنها بۆ پاشەکەوتی فریاگوزاری سنووردار کردووە.
٢. لە ئەنجامدا ئێستا زیاتر لە یەک ملیۆن بەکارهێنەری کارەبای گشتی چێژ لە دابینکردنی کارەبای ٢٤ کاتژمێری بێ پچڕان وەردەگرن کە ڕاستەوخۆ لەلایەن پڕۆژەکەوە دابین دەکرێت.
٣. بە درێژایی ماوەی پڕۆژەکە، خاوەن مۆلیدە ئەهلییەکان بە بەردەوامی قەرەبووی مانگانەی ڕێککەوتنیان وەرگرتووە.
پۆلەکانی مۆلیدەکان کە لە ژێر پڕۆژەی ڕوناکیدا لەکارخراون:
١. مۆلیدەی تایبەت کە خزمەت بە ناوچەی نیشتەجێبوون دەکەن
٢. ئەو مۆلیدانەی کە خاوەندارێتی تاک ماڵەکانن
٣. ئەو مۆلیدانەی کە کارەبا بە دامەزراوە بازرگانییەکان دەدەن، لەوانەش هۆتێل و چێشتخانەکان
٤. ئەو مۆلیدانەی کە لە شوێنە گشتیەکاندا هەڵکەوتوون، وەک پارکەکان
سوودە داراییەکان:
١. ٨٠%ی هاووڵاتیان ئێستا پارەی کەمتر لە پێشووتر دەدەن بۆ تێکەڵەیەک لە خزمەتگوزارییەکانی مۆلیدەی ئەهلی و کارەبای گشتی.
٢. لە ڕابردوودا ماڵە کەم داهاتەکان تا ٣٠%ی داهاتی مانگانەیان بۆ تێچووی مۆلیدەی ئەهلی خەرج دەکرد.
٣. ئێستا تەنها لەسەر بنەمای بەکارهێنانی ڕاستەقینەی کارەبای هاووڵاتیان پارەیان بۆ خەرج دەکرێت.
سوودە تەندروستی و ژینگەییەکانی پڕۆژەی ڕوناکی:
١. پڕۆژەکە بە داخستنی مۆلیدە ئەهلییەکانی نیشتەجێبوون، دەردانی غازی زیانبەخش کەمدەکاتەوە، ئەمەش بەشێوەیەکی بەرچاو دەردانی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن و دووەم ئۆکسیدی گۆگرد و گازە ژەهراویەکانی دیکە کەمدەکاتەوە.
٢. ڕێگری دەکات لە پیسبوونی خاک و ئاو بە کۆتایی هێنان بە فڕێدانی نادروستی ئاوی پیس و ڕۆنی بەکارهاتوو.
٣. ساڵانە نزیکەی یەک ملیۆن مەتر چوارگۆشە ئاو دەپارێزێت کە پێشتر بۆ ساردکردنەوەی مۆلیدە ئەهلییەکان بەکاردەهێنرا.
٤. پیسبوونی ژاوەژاو کەم دەکاتەوە بە لابردنی ئەو مۆلیدانەی کە لە ئاستی ژاوەژاودا کاریان دەکرد بە ڕێژەی ٥٠% بۆ ١٠٠% لە سەرووی ستانداردە پەسەندکراوەکانەوە.